ایزو بوتیل استات

ایزو بوتیل استات چیست؟

ایزو بوتیل استات یک ترکیب شیمیایی است که فرمول مولکولی آن C₆H₁₂O₂ است. این ترکیب یک مایع کاملاً بی‌رنگ است که بویی شبیه به بوی میوه‌ دارد. این ماده به صورت طبیعی در میوه‌هایی مانند گلابی و تمشک وجود دارد. اگر انسان در معرض غلظت‌های بالای این ماده قرار بگیرد، ممکن است دچار سردرد و سرگیجه شود. بوی خوشی که این ماده دارد باعث شده است که برخی از متخصصان علم شیمی آن را جزو گروه استرها به حساب بیاورند؛ زیرا یکی از خصوصیات اصلی استرها بوی میوه‌ای آن‌ها است.

یکی از اصول اساسی علم شیمی این است که «شبیه، شبیه را حل می‌کند» این جمله بدین معنا است که موادی که محلول در آب هستند، یکدیگر را حل می‌کنند و موادی که محلول در چربی هستند هم یکدیگر را حل می‌کنند.  یکی از مزایای مهمی که حلال ایزو بوتیل استات دارد این است که تمام حلال‌های آلی مانند الکل‌ها، کتون‌ها و استرها در آن حل می‌شوند. توجه داشته باشید که حلالیت این ماده در آب بسیار کم است. در ادامه به خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ایزو بوتیل استات اشاره خواهیم کرد:

خصوصیات ایزو بوتیل استات

دمای ذوب ایزو بوتیل استات منفی 99 درجه و دمای جوش آن 118 درجه سانتی گراد است. چگالی این ماده 0.875 گرم بر سانتی متر مکعب محاسبه شده است و جرم مولی آن هم 116.16 گرم بر مول اعلام می‌شود. اگر دما 20 درجه سانتی گراد باشد فقط 7 گرم از این ماده در 1 لیتر آب حل می‌شود. در جدول زیر تلاش کرده‌ایم این اطلاعات را به صورت مختصر و مفید ارائه دهیم:

کاربردهای ایزوبوتیل استات

ایزو بوتیل استات یکی از حلال‌های شگفت انگیزی است که در صنایع مختلفی به کار می‌رود و همین حلالیت عالی و پرکاربرد بودن باعث شده است که صنعت‌گران بخواهند در موارد دیگری هم از این حلال عالی کمک بگیرند. این حلال در تولید پلیمرها، رزین‌ها، سلولز و روغن کاربرد دارد. می‌توان این حلال را خیلی راحت با هیدروکربن‌های آلیفاتیک رقیق کرد.

در انواع و اقسام پوشش‌ها هم از این حلال استفاده می‌شود. به عنوان مثال در پوشش‌های سطحی چوب، بدنه اتومبیل و پوشش‌های دریایی هم از این حلال پرکاربرد استفاده می‌شود. البته بوی خوشی که این حلال دارد باعث شده است که صنایع عطر و ادکلن هم بخواهند از آن استفاده کنند. صنعت چرم هم از دیگر صنایعی است که علاقه زیادی به این حلال دارد و از آن استفاده‌های زیادی می‌کند.

مهم‌ترین مزیتی که متخصصان برای این حلال بیان می‌کنند، اقتصادی و مقرون به صرفه بودن آن است. این حلال به قدری اقتصادی است که صنعت‌گران می‌خواهند از آن به عنوان جایگزینی برای متیل ایزو بوتیل استات، نرمال بوتیل، تولوئن و زایلن استفاده کنند. در ادامه به برخی دیگر از کاربردهای این ماده اشاره شده است:

1. تولید لوازم آرایشی

یکی از کاربردهای اصلی ایزو بوتیل استات، تولید مواد آرایشی و بهداشتی است. به عنوان مثال این ماده می‌تواند یکی از مواد اولیه برای تولید لاک ناخن باشد.  البته قابلیت جالبی که این ماده دارد این است که برای پاک کردن لاک ناخن هم می‌تواند از آن استفاده کرد. همچنین برای مراقبت از ناخن هم موادی استفاده می‌شود که در ترکیبات آن از این حلال شگفت انگیز استفاده می‌شود.

2. صنایع داروسازی

در بخش زیادی از ترکیبات دارویی از این ماده به عنوان حلال استفاده می‌شود. یکی از معروف‌ترین مواد دارویی که در آن ایزو بوتیل استات به کار رفته، پنی سیلین است که همه ما با آن آشنایی داریم و از این آمپول استفاده کرده‌ایم.

3. صنایع غذایی

ایزوبوتیل استات به خاطر بوی دلنشین و مطبوعی که دارد می‌تواند کمک به‌سزایی به صنایع غذایی بکند. از این ماده شیمایی در تولید آب نبات، بستنی، ماست، پنیر و غیره استفاده می‌شود. جالب است بدانید که بعضی از مزه‌هایی که ما خیلی دوست داریم را با این حلال شیمیایی به وجود می‌آورند.

مضرات و نکات ایمنی مربوط به این حلال

تاکنون از خصوصیات و فواید این ماده شیمیایی صحبت کردیم ولی این ماده می‌تواند ضررهایی برای انسان و طبیعت به همراه داشته باشد و به همین خاطر هنگام استفاده از آن باید مراقب باشیم که نکات ایمنی لازم را رعایت کنیم. در ادامه به چند مورد از مضرات و نکات ایمنی مربوط به ایزو بوتیل استات اشاره شده است:

1. اشتعال‌پذیری بالا

ایزوبوتیل استات به شدت اشتعال‌پذیر است و در صورت وجود یک جرقه یا آتش کوچک فوراً آتش می‌گیرد. این ماده به قدری حساس است که حتی با حرارت زیاد هم ممکن است مشتعل شود. به همین خاطر است که متخصصان بر این باور هستند که تمام نکات ایمنی باید هنگام انبار و ذخیره این ماده رعایت شود.

نکته مهم‌: در صورتی که این ماده مشتعل شد برای خاموش کردن آن می‌توانید از پودر شیمیایی خشک یا کپوسل کربن دی اکسید استفاده کنید. این پودر بیشتر برای آتش‌های کوچک است. در صورت وقوع آتش‌سوزی بزرگ بهتر است از کربن دی اکسید، آب، مه یا فوم الکل استفاده کنید.

سعی کنید برای انبار کردن ایزو بوتیل استات از یک مکان خشک و خنک استفاده کنید. در ظرف حاوی این حلال را ببندید تا بخارهای آن در محیط پراکنده نشود. سعی کنید در آن مکان هیچ منبع آتشی نباشد.

2. تأثیر منفی بر انسان

در صورتی که با این ماده کار می‌کنید حتماً مراقب تماس آن با پوست و چشم خود باشید. در صورتی که این ماده روی دست یا پوست شما ریخت، حتما محل تماس را با آب سرد فراوان و صابون بشویید. سعی کنید قسمتی که حلال ریخته را پس از شستشو با کرم نرم‌کننده بپوشانید تا تحریک آن کمتر شود. چنانچه دیدید تحریک پوست ادامه داد به پزشک مراجعه کنید.

در صورتی که این ماده را به اشتباه خوردید، به هیچ عنوان لازم نیست استفراغ کنید. در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید. در صورت استنشاق، فرد را به هوای آزاد ببرید و در صورتی که تنفس قطع شد، به او تنفس مصنوعی بدهید یا از دستگاه اکسیژن استفاده کنید. در صورت تماس با چشم حتماً چشم‌ها را 10 دقیقه با آب فراوان بشویید و سپس به پزشک مراجعه کنید.

3. تأثیر منفی بر طبیعت و محیط زیست

این ماده می‌تواند اثرات بسیار مخربی بر محیط زیست داشته باشد. در صورتی که این ماده در آب ریخته شود می‌تواند آبزیان مختلف را تحت تأثیر خودش قرار دهد. همچنین در صورتی که به پوشش‌های گیاهی برسد می‌تواند آن‌ها را با آسیب‌های فراوانی روبرو کند.

خرید و فروش ایزوبوتیل استات

در کشورمان تولیدکنندگان مختلفی در زمینه تولید و فروش این حلال شیمیایی فعالیت می‌کنند. در صورتی که تمایل دارید این ماده را به صورت خرده و عمده خریداری کنید، می‌توانید خیلی راحت و با یک جستجوی ساده در اینترنت این کار را انجام دهید. این ماده معمولاً در بشکه‌های 180 لیتری عرضه می‌شود ولی شرکت‌ها بسته به نیاز مشتری از بسته‌بندی‌های گوناگون و متنوعی استفاده می‎کنند.

کلام آخر

حلال‌های شیمیایی بسیاری در بازار وجود دارد که هر کدام از آن‌ها در صنایع مختلفی به کار می‌رود. ایزو بوتیل استات یکی از حلال‌های پرکاربرد صنعتی است که هم در آزمایشگاه‌ها و هم در صنایع مختلف به کار می‌رود. یکی از مهم‌ترین دلایل پرطرفدار بودن این ماده، قیمت مقرون به صرفه و مناسب آن است که باعث می‌شود هزینه تولیدی‌ها کمتر شود. در صورتی که از این مقاله لذت بردید و مطالب آن برای شما مفید و ارزشمند بود، پیشنهاد می‌شود مقاله حلال 402 را هم مطالعه و با این حلال هم آشنا شوید.رایشیآ